Rodzaje wierteł - podział i zastosowanie

Ludzie mają naturalną potrzebę korzystania z różnego typu narzędzi. Dostępne na rynku rozwiązania pozwalają wykonywać szereg odmiennych prac montażowych, remontowych oraz wielu innych. W ofercie sklepów czy hurtowni znajdują się przykładowo rożne rodzaje wierteł, z których każdy z nas jest w stanie zrobić użytek. Potrzeby w tym względzie bywają naprawdę odmienne, dlatego możemy w swoich wiertarkach stosować wiertła przystosowane do pracy z różnymi typami materiałów. Szlifowane, kobaltowe, przedłużane, SDS, do ceramiki, do szkła... Mnogość opcji powoduje, że nawet specjaliści miewają problemy z odnalezieniem się w tym gąszczu rozwiązań.

Budowa wiertła

Wiertło składa się z trzonu (do mocowania w wiertarce), ciała (zwykle cylindryczne) i końcówki tnącej. Końcówka tnąca ma kształt spirali, która pomaga w usuwaniu wiórów podczas wiercenia.

Z czego wykonane są wiertła?

Materiał wiertła bywa różny, w zależności od ich zastosowania. Najpopularniejsze to wiertła ze stali szybkotnącej, węglika spiekanego oraz diamentu. Wiertła do stali nierdzewnej są często wykonane z solidnej stali chromowo-wanadowej, węglików tytanu czy kobaltu.

Rodzaje i zastosowanie wierteł

Wiertła kręte: uniwersalne narzędzie do różnych materiałów

Wiertła ze stali kręte są wszechstronnym rozwiązaniem i można ich używać do wiercenia w różnych materiałach, takich jak drewno, metal czy plastik. Są one niezastąpione w każdym warsztacie.

Wiertła płaskie: idealne do wiercenia dużych otworów

Wiertła płaskie (wiertła spade) mają szeroką końcówkę, która służy do wykonywania otworów o większej średnicy niż wiertła spiralne. Kształt wiertła czyni je idealnymi do pracy z drewnem. Należy pamiętać, że wiertła płaskie są przeznaczone głównie do miękkich materiałów (takich jak drewno).

Wiertła do stali nierdzewnej: wybór dla twardych rodzajów metalu

Te twarde wiertła są wykonane z materiałów takich jak kobalt lub tytan, są odporne na wysokie temperatury i ciśnienie. Mają specjalne hartowane ostrza, aby mogły przecinać twardą stal nierdzewną. Ważne, aby używać odpowiedniego chłodziwa podczas wiercenia.

Wiertła do drewna: specjalistyczne narzędzie dla stolarzy

Wiertła do pracy z drewnem są zazwyczaj wykonane ze stali nierdzewnej. Najczęściej używa się ich do wiercenia otworów w drewnianych meblach czy podobnych konstrukcjach. Posiadają ostrze centrujące i głębszy rowek wiórowy.

Wiertła do betonu: niezbędne w budownictwie

Wiertła do betonu są wytrzymałe i odporne na zużycie. Charakteryzują się ostrzami tnącymi złożonymi z widii, zazwyczaj od 2 do 6. Wykonane ze stali z domieszką chromu, niklu i molibdenu. Ich długość może sięgać nawet 50 cm.

Jak wybrać odpowiedni rodzaj wiertła?

Trzeba zaznaczyć, że wybieranie wiertła jest z punktu widzenia fachowca tak samo istotne jak zakup dobrej wiertarki. Nawet najlepszy model o najbardziej zaawansowanej konstrukcji nie zda się na wiele, kiedy nie będziemy mieć pod ręką odpowiedniego wiertła.

Wiercenie w drewnie i metalu

Istnieją różne rodzaje wierteł do drewna, które pod względem wytrzymałości i parametrów generalnie stawiają najniższe wymagania. Drewno jest bowiem materiałem stosunkowo miękkim, więc poradzi z nim sobie nawet wiertło, jakie nie wyróżnia się dużą twardością i gęstością struktury. Sprawdzą się w tym przypadku uniwersalne typy wierteł, w tym wiertła szlifowane dedykowane do szerokiego spektrum zastosowań.

Zupełnie inaczej sprawy się mają, kiedy będziemy chcieli wywiercić skutecznie otwór w powierzchni wykonanej z metalu. To jasne, że w takiej sytuacji wiertło dedykowane do zastosowań z drewnem na nic się nie przyda. Należy wtedy sięgnąć po coś innego. Znajdziemy dziś liczne wiertła do metalu, w tym na przykład uniwersalne modele szlifowane o różnych średnicach, zwykle w zakresie od 0,5 milimetra w górę. Można stosować je do wiercenia w powierzchniach z metalu (stal i metale kolorowe), a także w drewnie czy tworzywach sztucznych.

Wiercenie w betonie oraz innych materiałach

Kolejny typ powierzchni, w którym wierci się dość powszechnie to beton. Rodzaje wierteł do betonu także występują licznie. W ostatnich latach sporą popularnością wśród fachowców i pasjonatów cieszą się wspomniane powyżej wiertła SDS. Wykonane w specjalnej technologii są dziś wytwarzane przez różnych producentów, w tym takie marki jak Mungo czy Erpatech. Wyróżniają je takie cechy jak zmienny kąt nachylenia czy poprzeczna krawędź tnąca, dzięki czemu można z nimi uzyskać najwyższą możliwą prędkość wiercenia. Żłobek o optymalnym pochyleniu pozwala najlepiej wykorzystać energię generowaną w trakcie obrotów.

Jak wspomniano na początku, zakres oferowanych w rynkowej sprzedaży wierteł jest znacznie szerszy i obejmuje także pozycje o specyficznych zastosowaniach. Można w tym kontekście wskazać chociażby wiertła do ceramiki, za pomocą których można wykonywać otwory w kamieniu, gresie oraz innych materiałach o podobnej strukturze. Następnie mamy wiertła do szkła o swoistej konstrukcji. Pozwalają na wiercenie otworów w szkle przy zastosowaniu odpowiednich technik – na przykład z wykorzystaniem terpentyny jako środka zmniejszającego tarcie.

Jak wybrać wiertło do obróbki konkretnego materiału?

Wybór typów wierteł zależy od rodzaju obrabianego materiału. Wiertła do metalu to tytanowe, kobaltowe lub ze stali szybkotnącej HSS.

Rozmiary wierteł: zakres średnic wierteł i ich wpływ na wielkość wierconego otworu

Odpowiedni rodzaj wiertła w danym rozmiarze ma wpływ na średnicę otworu. Większa średnica wiertła do obróbki = większy otwór. Standardowy zakres średnic wierteł to 0,5-16 mm. Budowa wiertła z uwzględnieniem średnicy to istotne kryterium doboru.

Rodzaje chwytów wierteł: jak wpływają na prędkość wiercenia?

Często spotykane warianty to chwyt wtykowy ¼ cala, chwyt walcowy, chwyt SDS Plus, sześciokątny lub walcowy z trzema płaszczyznami. Rodzaje chwytów wierteł zależą od materiału i specyfiki zadania. Na tempo wiercenia wpływa także prędkość obrotowa wiertarki.

Specjalne rodzaje wierteł

Wiertła tytanowe i diamentowe: narzędzia dla profesjonalistów

Wiertła tytanowe są pokryte powłoką tytanową, która zwiększa ich twardość i odporność na zużycie. Wiertła specjalne diamentowe są z kolei pokryte kryształami diamentowymi, więc to wiertło dedykowane do obróbki twardych materiałów, jak szkło, ceramika czy kamień.

Wiertła magnetyczne: innowacyjne rozwiązanie dla przemysłu

Wiertarka magnetyczna jest wyposażona w stopę magnetyczną. Praca jest możliwa w pozycji pionowej i podwieszanej. Do wiertarek magnetycznych dopasowuje się odpowiednie frezy trepanacyjne (diamentowe wiertła koronowe), umożliwiające wykonanie precyzyjnych otworów bez nawiercania.

Wiertła kobaltowe i widiowe: wybór dla twardych materiałów

To wiertła specjalne wykonane ze stali chromowo-wanadowej z dodatkiem kobaltu, co zwiększa prędkość skrawania. Wiertła widiowe z węglika spiekanego są wytrzymałe i używane do obróbki twardych materiałów, jak metal czy stal.

Podsumowanie

Spotykamy szeroki wybór wierteł, różniących się materiałem wykonania i zastosowaniem. Wiertła do metalu, drewna, betonu, diamentowe, SDS, HSS – to niektóre z nich. Odmienne rozmiary wierteł pozwalają realizować różne zadania.

Czytaj również: 

Wiercenie w aluminium. Co trzeba wiedzieć?

Wycinanie otworu w zlewozmywaku stalowym pod baterię. Instrukcja krok po kroku

Wiercenie w metalu - co trzeba wiedzieć?

Jak wiercić w betonie?

Wiercenie w szkle. Jak i czym to robić?

Jak wiercić w płytkach ceramicznych?