Odzież robocza oraz ubrania ochronne odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa pracowników wykonujących różnorodne zadania w niebezpiecznych warunkach. Odpowiednia odzież ochronna to nie tylko kwestia komfortu pracy, ale przede wszystkim spełniania określonych norm, które gwarantują jej skuteczność w ochronie przed zagrożeniami. Odzież robocza BHP musi spełniać liczne wymagania, takie jak te określone w normach, aby chronić użytkowników. W tekście omówimy najważniejsze normy odzieży ochronnej, proces jej certyfikacji, a także przedstawimy zasady doboru odzieży roboczej. Wszystkie te kwestie znajdują przełożenie na warunki stwarzane zatrudnionym i mają ścisły związek z zarządzaniem ryzykiem na poziomie mniejszych, jak i większych przedsiębiorstw.
Podstawowe normy dotyczące odzieży roboczej i ochronnej
Normy odzieży ochronnej są niezbędnym elementem zapewniającym bezpieczeństwo pracowników. Każda kategoria odzieży ochronnej musi spełniać szczegółowe wymagania w zależności od rodzaju zagrożeń, z jakimi pracownicy mogą się spotkać. Poniżej omówimy normy regulujące różne rodzaje odzieży ochronnej. Wyznaczane w ten sposób standardy wpływają w istotnej mierze na charakter pracy w rozmaitych branżach i pozwalają ograniczać ryzyko urazów mechanicznych czy zapadania na groźne schorzenia - w tym na przykład o podłożu wirusowym lub bakteryjnym.
PN-EN ISO 13688:2013-12 – ogólne wymagania dla odzieży ochronnej
Norma ta definiuje podstawowe wymogi dla odzieży ochronnej, które obejmują aspekty ergonomiczne, bezpieczeństwo użytkownika oraz oznakowanie produktów. Zgodność z tą normą jest podstawą dla dalszych specyficznych norm związanych z odzieżą roboczą BHP.
PN-EN 343 – ochrona przed deszczem i wiatrem
Odzież ochronna zgodna z normą PN-EN 343 zapewnia ochronę przed czynnikami atmosferycznymi, takimi jak deszcz i wiatr. Jest to istotne w pracy na otwartej przestrzeni, gdzie zmienne warunki pogodowe mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia pracowników, a poza tym powodować zwyczajny dyskomfort.
PN-EN 342 – odzież chroniąca przed zimnem
W warunkach niskich temperatur pracownicy muszą być wyposażeni w odpowiednią odzież ochronną, która zapewnia izolację cieplną i chroni przed wychłodzeniem. Odzież spełniająca wymagania normy PN-EN 342 jest kluczowa dla prac w ekstremalnych warunkach zimowych, a także w pomieszczeniach, w których musi być sztucznie podtrzymywana niska temperatura.
PN-EN ISO 11612 – odzież chroniąca przed wysokimi temperaturami i płomieniami
Norma ta dotyczy odzieży ochronnej, która musi zapewniać efektywną ochronę przed wysokimi temperaturami i ogniem. Jest szczególnie istotne w przemyśle hutniczym, gdzie ryzyko poparzeń jest wysokie. Oznacza to, że pracownik w takim miejscu musi stale korzystać z ubrań oraz innych akcesoriów, które skutecznie izolują jego ciało od silnie nagrzanych elementów, płomieni czy tak zwanej surówki w stanie podgrzanym.
PN-EN ISO 11611 – odzież ochronna dla spawaczy
Spawacze są narażeni na kontakt z gorącymi materiałami oraz iskrami, dlatego muszą nosić odzież spełniającą normy ochrony przed tymi zagrożeniami, takimi jak PN-EN ISO 11611.
PN-EN 1149-5 – odzież antystatyczna
Odzież spełniająca tę normę chroni przed wyładowaniami elektrostatycznymi, które mogą być niebezpieczne w środowiskach, gdzie istnieje ryzyko wybuchu lub pożaru.
PN-EN 61482-1-2 – odzież chroniąca przed łukiem elektrycznym
Łuk elektryczny stanowi jedno z najpoważniejszych zagrożeń w pracy z wysokimi napięciami. Odzież ochronna zgodna z tą normą minimalizuje ryzyko porażenia.
PN-EN 13034 – ochrona przed ciekłymi chemikaliami
Odzież chroniąca przed działaniem ciekłych chemikaliów musi spełniać wymagania normy PN-EN 13034. Zapewnia ona ochronę przed rozbryzgami substancji chemicznych, co jest kluczowe w pracy z agresywnymi substancjami.
PN-EN 14126 – odzież chroniąca przed czynnikami biologicznymi
Pracownicy, którzy mają kontakt z substancjami biologicznymi, muszą korzystać z odzieży ochronnej zgodnej z normą PN-EN 14126, jaka chroni przed zagrożeniami bakteryjnymi i wirusowymi. Najważniejsza w tym kontekście jest odpowiednia izolacja, jaka fizycznie zabezpieczy przed kontaktem ciała, błon śluzowych i dróg oddechowych z patogenami.
PN-EN 1073-2 – ochrona przed skażeniami promieniotwórczymi
Ta norma dotyczy odzieży stosowanej w miejscach, gdzie istnieje ryzyko kontaktu z materiałami promieniotwórczymi.
PN-EN ISO 20471 – odzież o intensywnej widzialności
W miejscach, gdzie widoczność jest kluczowa dla bezpieczeństwa, pracownicy muszą nosić odzież o intensywnej widzialności, która jest zgodna z normą PN-EN ISO 20471.
PN-EN 13758-2 – ochrona przed promieniowaniem UV
Zatrudnieni narażeni na długotrwałe działanie promieniowania słonecznego powinni korzystać z odzieży ochronnej spełniającej normę PN-EN 13758-2, która chroni przed promieniowaniem UV.
PN-EN 381-9 – odzież dla użytkowników pilarek łańcuchowych
Norma ta dotyczy odzieży ochronnej dla pracowników obsługujących pilarki łańcuchowe. Zapewnia ochronę przed przecięciem.
PN-EN 510 – odzież antywplątaniowa
Odzież antywplątaniowa chroni pracowników przed wciągnięciem przez ruchome elementy maszyn, co jest szczególnie istotne w przemyśle mechanicznym.
PN-EN 14404 – ochraniacze kolan do pracy w pozycji klęczącej
Norma ta definiuje wymagania dla ochraniaczy kolan stosowanych podczas prac w pozycji klęczącej, co jest niezbędne dla zachowania zdrowia pracowników. Ponadto ochraniacze zapobiegają dokuczliwemu dyskomfortowi, jaki może występować w związku ze spędzaniem wielu godzin w tej postawie.
PN-EN ISO 20345 – obuwie ochronne
Obuwie ochronne jest kluczowym elementem wyposażenia BHP. Musi spełniać wymagania normy PN-EN ISO 20345, aby zapewnić odpowiednią ochronę stóp, na przykład w zakładach przemysłowych czy na placach budowy.
PN-EN ISO 20347 – obuwie zawodowe
Obuwie zawodowe spełniające normy PN-EN ISO 20347 stosowane jest w mniej ryzykownych środowiskach, ale nadal musi zapewniać wysoki poziom komfortu i bezpieczeństwa.
PN-EN 60895 – odzież elektroizolacyjna do pracy pod napięciem
Odzież elektroizolacyjna jest niezbędna dla pracowników wykonujących prace pod napięciem. Chroni przed porażeniem prądem elektrycznym.
PN-EN 50286 – odzież elektroizolacyjna do prac przy niskim napięciu
Odzież zgodna z tą normą stosowana jest w pracy przy instalacjach elektrycznych o niskim napięciu.
PN-EN 14605 – pełna ochrona przed ciekłymi chemikaliami
Odzież ochronna zgodna z normą PN-EN 14605 zapewnia pełną ochronę przed działaniem ciekłych chemikaliów w niebezpiecznych środowiskach.
PN-EN 943-1 – odzież gazoszczelna
Norma ta dotyczy odzieży gazoszczelnej, która chroni przed przenikaniem niebezpiecznych gazów, które mogłyby spowodować zatrucie, uszkodzenie dróg oddechowych czy odczyny skórne.
PN-EN 943-2 – odzież gazoszczelna dla służb ratownictwa chemicznego
Służby ratownictwa chemicznego muszą korzystać z odzieży ochronnej spełniającej szczególne wymagania, takie jak te określone w normie PN-EN 943-2.
Certyfikacja odzieży roboczej i ochronnej
Certyfikacja odzieży ochronnej jest procesem, który obejmuje szczegółowe badania mające na celu sprawdzenie, czy odzież spełnia wszystkie obowiązujące normy BHP. Proces ten obejmuje testy laboratoryjne, które oceniają właściwości odzieży ochronnej, takie jak odporność na ścieranie, wytrzymałość na działanie chemikaliów czy zdolność do ochrony przed wysokimi temperaturami. Ubrania robocze, które przechodzą ten proces, otrzymują odpowiednie certyfikaty, takie jak certyfikat CE, który potwierdza, że dany produkt spełnia minimalne wymagania dotyczące bezpieczeństwa w Unii Europejskiej. Certyfikacja jest kluczowa dla ochrony pracowników, ponieważ zapewnia, że ubrania robocze BHP będą odpowiednio zabezpieczać przed zagrożeniami związanymi z wykonywaną pracą. Pracodawcy mają obowiązek dopilnować, aby stosowana odzież robocza i ochronna była zgodna z obowiązującymi normami i posiadała odpowiednie certyfikaty. Dopuszczenie WUG (Wyższy Urząd Górniczy) jest szczególnym wymogiem dla odzieży stosowanej w przemyśle górniczym. Wszystko to zapewnia poprawę standardów ochrony w miejscu zatrudnienia i automatycznie zmniejsza ryzyko występowania niepożądanych zjawisk zagrażających pracownikom.
Specjalistyczne rodzaje odzieży ochronnej
Odzież ochronna obejmuje różnorodne kategorie w zależności od specyfiki zagrożeń, na jakie narażeni są zatrudnieni w danym miejscu pracy. Organizując wszystkie działania dla poszczególnych stanowisk, należy dobrać właściwe elementy z zakresu odzieży roboczej, jak też środków ochrony indywidualnej.
Odzież ochronna dla elektryków
Elektrycy muszą korzystać z odzieży spełniającej normy ochrony przed łukiem elektrycznym oraz elektroizolacyjnej, aby uniknąć porażenia prądem.
Odzież chroniąca przed chemikaliami
W laboratoriach chemicznych oraz przy produkcji substancji chemicznych stosuje się odzież chroniącą przed działaniem agresywnych substancji.
Odzież chroniąca przed czynnikami biologicznymi
Pracownicy narażeni na kontakt z materiałem biologicznym muszą być wyposażeni w odzież chroniącą przed patogenami.
Odzież chroniąca przed promieniowaniem UV
W miejscach, gdzie pracownicy są narażeni na długotrwałe działanie promieni słonecznych, konieczne jest stosowanie odzieży ochronnej spełniającej normy ochrony przed UV.
Odzież chroniąca przed zagrożeniami mechanicznymi
Odzież ta chroni przed urazami mechanicznymi, takimi jak przecięcia, zadrapania czy uderzenia, które mogą wystąpić w wielu branżach.
Jak dobrać odpowiednią odzież roboczą i ochronną?
Dobór odpowiedniej odzieży roboczej i ochronnej powinien opierać się na rzetelnej analizie warunków pracy oraz zagrożeń, na jakie narażeni są pracownicy. Właściwa odzież robocza musi spełniać normy ochrony i posiadać certyfikaty potwierdzające jej skuteczność. Ważnym czynnikiem jest również wygoda użytkowania, ponieważ odzież powinna być dostosowana do rodzaju pracy i zapewniać odpowiedni komfort. Należy również uwzględniać wpływ warunków atmosferycznych oraz inne czynniki środowiskowe.
Oznaczenia i znakowanie odzieży ochronnej
Każda odzież ochronna powinna być odpowiednio oznakowana. Znakowanie zgodne z normami informuje użytkowników o właściwościach ochronnych danego produktu, takich jak poziom ochrony przed chemikaliami, temperaturą czy promieniowaniem. Na odzieży muszą znajdować się informacje dotyczące jej certyfikacji oraz norm, które spełnia. Dzięki odpowiedniemu znakowaniu użytkownicy odzieży ochronnej mają pewność, że dany produkt jest zgodny z wymaganiami BHP.
Czytaj również:
Przydział odzieży i obuwia roboczego - zasady i obowiązki pracodawcy
Jakie są normy odzieży roboczej?